ການປ່ຽນແປງຂອງສະພາບລົມຟ້າອາກາດໄດ້ກະທົບຕໍ່ທົ່ວໂລກໃນປັດຈຸບັນ. ສະພາບອາກາດທີ່ຮ້ອນເອົ້າບໍ່ໄດ້ເກີດແຕ່ໃນປະເທດເຮົາ, ບາງປະເທດປີນີ້ອາກາດຮ້ອນຂຶ້ນເປັນປະຫວັດສາດ, ກະທົບການດໍາລົງຊີວິດຂອງຄົນ, ການປູກຝັງ-ລ້ຽງສັດ,ເກີດໄຟໄໝ້ລາມປ່າ, ລາມຫາສັດສາວາສິ່ງ ກໍ່ຄືສິ່ງມີຊີວິດບົນໂລກ ເຊິ່ງນັກວິທະຍາສາດ ຫລາຍປະເທດຄາດຄະເນວ່າ ໃນທ້າຍປີນີ້ໂລກ ຈະເຂົ້າສະພາວະ ຂອງການປ່ຽນແປງຂອງລົມຟ້າອາກາດອັນທີ່ເອີ້ນວ່າ ແອນນີໂຍ (El Niño), ຈາກພາສາແອັສປາຍ ຫລື ສະເປນ ຄືການປ່ຽນແປງຂອງອຸນຫະພູມໜ້ານໍ້າມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກຕາເວັນອອກ, ອຸ່ນຂຶ້ນ ຫລື ເຢັນລົງຜິດປົກກະຕິ ) ຫລືໂລກຮ້ອນ, ໂລກຈະປະເຊີນສະພາບປ່ຽນແປງອຸນຫະພູມທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນໂດຍສະເລ່ຍໃໝ່ໃນປີ 2023-2024 .
ປີນີ້ຫລາຍປະເທດເກີດສະພາບໄຟໄໝ້ລາມປ່າຮ້າຍແຮງ, ໃນປະເທດເຮົາ ແລະ ອ້ອມແອ້ມນີ້ກໍ່ມີ ດັ່ງພວກເຮົາຮູ້ນໍາກັນແລ້ວ, ເຊັ່ນດຽວກັນກັບສະພາບອາກາດຮ້ອນເອົ້າ ເຊິ່ງກະທົບການ ດໍາລົງຊີວິດ, ການປູກຝັງ-ລ້ຽງສັດ…ຫລາຍປະເທດສະດຸ້ງໄວ ໃນສະພາບດັ່ງກ່າວ ໂດຍກຽມຄວາມພ້ອມໃນການຮັບມື ບັນຫາທີ່ອາດຈະເກີດຂຶ້ນຮ້າຍແຮງ ໃນອະນາຄົດ ຄືການຕ້ານແລ້ງຕ້ານຖ້ວມ ເພາະການ ປ່ຽນແປງຂອງສະພາບອາກາດ ຄາດຄະເນຍາກ, ມີການກຽມພ້ອມແຕ່ຫົວທີ ເພື່ອຫລີກເວັ້ນຜົນກະທົບຮ້າຍແຮງ, ໝາຍວ່າບໍ່ສາມາດຫລີກໄດ້ຂາດຕົວ, ມີແຕ່ພະຍາຍາມໃຫ້ກະທົບໜ້ອຍ.
ປາກົດການແອນນີໂຍແມ່ນກະແສລົມທີ່ພັດໄປຫາທິດຕາເວັນຕົກ ຕາມທິດທາງເສັ້ນສູນສູດນັ້ນຄ່ອຍລົງ ແລະ ນໍ້າອຸ່ນ ຈະຖືກຍູ້ໄປທາງທິດຕາເວັນອອກ, ເຮັດໃຫ້ອຸນຫະພູມ ໜ້ານໍ້າມະ ຫາສະໝຸດອຸ່ນເພີ່ມຂຶ້ນ ໂດຍເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໜ້ອຍປະມານ 0,8 ອົງສາເຊ ຕາມຄ່າສະເລ່ຍ. ຕາມທີ່ພວກເຮົາໄດ້ຮັບຮູ້ຜ່ານຂ່າວຕ່າງໆ ທັງໃກ້ຄຽງ ແລະ ຕາເວັນຕົກ ອ້າງອີງຕາມການຄາດຄະເນ ຂອງ ນັກວິທະຍາສາດຫລາຍຄົນເຫັນວ່າ ປາກົດການເອລນີໂຍ ຈະຄ່ອຍເພີ່ມຄວາມຮ້າຍແຮງຂຶ້ນ ນັບແຕ່ກາງປີ 2023 ຂ້າມໄປເຖິງປີ 2024, ຖ້າຫາກວ່າການຄາດຄະເນດັ່ງກ່າວ ເປັນຄວາມຈິງກໍ່ໝາຍ ວ່າ ມະນຸດໂລກຈະປະເຊີນໜ້າ ກັບສະພາບແຫ້ງແລ້ງ, ໄຟໄໝ້ລາມປ່າ, ລົມຮ້ອນ…ທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນໃນຫລາຍບ່ອນທົ່ວໂລກ. ພວກເຮົາຈະຫາວິທີຮັບສະພາບ?
ຢູ່ປະເທດເຮົາ ແລະ ອ້ອມແອ້ມໃນປີນີ້ ມີທັງໄຟໄໝ້ລາມປ່າເກີດຄວັນຂ້າມແດນ ກະທົບການບິນຂອງເຮືອບິນ, ການດໍາລົງຊີວິດ, ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ-ສິ່ງມີຊີວິດ ໃນປ່າດົງພົງໄພ ເສຍຫາຍ ແລະ ອື່ນໆ, ໃນໄລຍະເດືອນເມສາມານີ້ ເຖິງວ່າພໍມີຝົນເລັກນ້ອຍເປັນໄລຍະ ບາງບ່ອນພົບພາຍຸຝົນ-ມີໝາກເຫັບຕົກ…ແຕ່ສ່ວນຫລາຍອາກາດຮ້ອນເອົ້າ ກວມເອົາພື້ນທີ່ສ່ວນຫລາຍ ບໍ່ ວ່າແຕ່ປະເທດເຮົາ. ອາກາດຮ້ອນທີ່ພວມເກີດຂຶ້ນ, ສໍາລັບພວກເຮົາກໍ່ອາດຈະໄຄກວ່າບາງປະເທດ ທີ່ແຫ້ງແລ້ງ ຫລື ຕາມຊາວບ້ານວ່າ ອຶດນໍ້າ. ພວກເຮົາຍັງພໍມີຢ່າງອຸດົມສົມບູນ ທັງນໍ້າກິນ ແລະ ນໍ້າໃຊ້, ແຕ່ກໍ່ມີຄໍາເຫັນຈໍານວນໜຶ່ງວ່າ ປາກົດການຮ້ອນໄດ້ສອນໃຫ້ເຮົາສະດຸ້ງຕື່ນ ໃນການຄິດຈະປະຢັດນໍ້າຄືແນວໃດ? ໃນອີກດ້ານການຜະລິດລະດູຝົນ ໂດຍສະເພາະປູກເຂົ້ານາປີໆນີ້ ຖ້າເກີດສະ ພາບຝົນຫ່າງ, ຈະເຮັດແນວໃດ?
ອີງຕາມຂໍ້ມູນຈາກກະຊວງຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ໃຫ້ຮູ້ໂດຍການສັງລວມຂໍ້ມູນດ້ານອຸຕຸນິຍົມ ແລະ ອຸທົກກະສາດ ໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ ພ້ອມທັງມີການສຶກສາ-ວິເຄາະວິໄຈ ຂອງນັກວິຊາການຈາກກົມອຸຕຸນິຍົມ ແລະ ອຸທົກກະສາດ ສົມທຽບໃສ່ປີແອນນີໂຍ ທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນໄລຍະ 30 ປີຜ່ານ, ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ: ໃນປີແອນນີໂຍ ປະລິມານນ້ຳຝົນໃນຂອບເຂດຂອງ ສປປ ລາວ ໄດ້ຕ່ຳກວ່າເກນປົກກະຕິ, ການເລີ່ມຕົ້ນ ແລະ ສິ້ນສຸດຂອງລະດູຝົນ ແມ່ນໄດ້ຄາດເຄື່ອນເຊັ່ນ: ການເລີ່ມຕົ້ນຂອງລະດູຝົນຊ້າ ກວ່າເກນປົກກະຕິ (ເກນປົກກະຕິຈະເລີ່ມຕົ້ນແຕ່ກາງເດືອນພຶດສະພາ) ແລະ ສິ້ນສຸດກ່ອນເກນປົກກະຕິ (ເກນປົກກະຕິ ຈະສິ້ນສຸດໃນກາງເດືອນຕຸລາ). ໃນຂະນະດຽວກັນ, ອຸນຫະພູມອາກາດກໍ່ເຊັ່ນດຽວກັນ, ໃນປີແອນນີໂຍ ອຸນຫະພູມອາກາດ ໃນຂອບເຂດ ສປປ ລາວ ຈະຮ້ອນສູງກວ່າປົກກະຕິ ແລະ ສະພາບຮ້ອນເອົ້າແກ່ຍາວ ເປັນໄລຍະເວລາຫລາຍວັນຕິດຕໍ່ກັນ ໂດຍສະເພາະແຕ່ເຂດພາກເໜືອ ດ້ານຕາເວັນຕົກ ລົງຫາພາກກາງ ແລະ ພາກໃຕ້ ເຊິ່ງເປັນຜົນກະທົບຢ່າງຮ້າຍແຮງ ຕໍ່ສຸຂະພາບຂອງຄົນ, ຂອງສັດ ແລະ ການປູກຝັງ, ພ້ອມນີ້ຍັງເກີດມີສະພາບແຫ້ງແລ້ງ, ໄຟໄໝ້ປ່າເກີດຂຶ້ນ. ໃນປີແອນນີໂຍ ຍັງເຮັດໃຫ້ມີໄພທຳມະຊາດເກີດຂຶ້ນ ຢູ່ບັນດາແຂວງພາກເໜືອລົງຫາ ພາກກາງ ແລະ ພາກໃຕ້ ເຊັ່ນ: ເກີດມີລົມພາຍຸທ້ອງຖິ່ນ, ມີສະພາບລົມພັດແຮງ, ຝົນຕົກໜັກ, ນ້ຳຖ້ວມຊຸ ນຳອີກ.
ກົມອຸຕຸນິຍົມ ແລະ ອຸທົກກະສາດ ກະຊວງຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ໄດ້ຄາດຄະເນປະລິມານນໍ້າ ແຕ່ເດືອນພຶດສະພາຫາທ້າຍປີ 2023 ເຫັນວ່າ ໄລຍະເດືອນກໍລະກົດ-ກັນ ຍາ ທຸກພາກຈະມີນໍ້າປະລິມານ ຫລາຍກວ່າເກນປົົກກະຕິ, ແຕ່ໃນເດືອນພະຈິກ ແຕ່ລະພາກຈະຫລຸດລົງ. ຍັງມີການຄາດຄະເນ ພາຍຸໝູນເຂດຮ້ອນທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນ ໃນໄລຍະເດືອນພຶດສະພາ ຫາ ຕຸລາ 2023 ຢູ່ເຂດດ້ານຕາເວັນຕົກ ຂອງມະຫາສະໜຸດປາຊີຟິກຕອນເໜືອ ຈະຫລາຍກວ່າເກນສະເລ່ຍ ເຊິ່ງຄາດຄະເນປະມານ 27–29 ຫົວ. ໃນນີ້ ຈະມີຄວາມແຮງເປັນພາຍຸໄຕ້ຝຸ່ນ ປະມານ 10–12 ຫົວ; ພາຍຸດັ່ງກ່າວຈະເຄື່ອນທີ່ຜ່ານ ສປປ ລາວ ປະມານ 2–4 ຫົວ ແລະ ສ່ວນໃຫຍ່ຈະຜ່ານພາກກາງຂຶ້ນຫາພາກເໜືອ.
ອ້າງອີງຕາມກົມອຸຕຸນິຍົມ ແລະ ອຸທົກກະສາດ, ສະພາບອາກາດໃນ ສປປ ລາວ ໄລຍະເດືອນພຶດສະພາ ຫາ ເດືອນພະຈິກ 2023 ຈະໄດ້ຮັບອິດທິພົນ ຈາກປະກົດແອນນີໂຍ ທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ອາກາດ ຮ້ອນກວ່າປົກກະຕິ ແລະ ມີຝົນໜ້ອຍກວ່າເກນປົກກະຕິ ຢູ່ບັນດາແຂວງພາກເໜືອ ສ່ວນພາກກາງ ແລະ ພາກໃຕ້ ຈະມີຝົນໃກ້ຄຽງເກນປົກກະຕິ ຫລື ຫລາຍກວ່າເກນປົກກະຕິເລັກນ້ອຍ. ເຂດ ພາກເໜືອດ້ານຕາເວັນຕົກ ອາດຈະປະເຊີນກັບສະພາບໄພແຫ້ງແລ້ງ. ພ້ອມດຽວກັນ ຈະໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ຈາກພາຍຸໝູນເຂດຮ້ອນພັດຜ່ານນໍາອີກ ເກີດມີນໍ້າຖ້ວມຊຸ, ນໍ້າຖ້ວມອັ່ງ ຢູ່ບາງທ້ອງຖິ່ນ.
ສະຫລຸບວ່າ ພວກເຮົາກໍ່ໄດ້ເຫັນບັນຫາ ແລະ ສະດຸ້ງໄວໃນບັນຫາທີ່ພວມເກີດ, ທັງໄດ້ກຽມພ້ອມພື້ນຖານຕາມເງື່ອນໄຂ ເພື່ອຮັບສະພາບ. ການກຽມພ້ອມແຕ່ຫົວທີ ແມ່ນສິ່ງສໍາຄັນການຕ້ານ ແລ້ງຕ້ານຖ້ວມ
* ຄ້ອງໃໝ່
