ກະຊວງພະລັງງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່ ຈັດກອງປະຊຸມຖະແຫລງຂ່າວໃນວັນທີ ວັນທີ 13 ມິຖຸນານີ້ ທີ່ກະຊວງດັ່ງກ່າວ ກ່ຽວກັບກໍລະນີເຫດການອ່າງເກັບນໍ້າໝູນວຽນຂອງໂຄງການຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດຫາຍາກຂອງບໍລິສັດ ລາວ-ຈີນ ພັດທະນາແຮ່ທາດຫາຍາກ ພາກ ເໜືອ (2) ຈໍາກັດ ແຕກຫັກ ທີ່ແຂວງຫົວພັນ ໂດຍການຮ່ວມຖະແຫລງຂອງ ທ່ານ ຄຳໂສ້ ກຸໂພຄຳ, ຫົວໜ້າຫ້ອງການກະຊວງ ແລະ ທ່ານ ບຸນຍົງ ສີດາວົງ, ຮັກສາການແທນຫົວໜ້າກົມຄຸ້ມ ຄອງບໍ່ແຮ່.
ໃນໂອກາດນີ້, ທ່ານ ບຸນຍົງ ສີດາວົງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ບໍລິສັດ ລາວ -ຈີນ ພັດທະນາແຮ່ທາດຫາຍາກ ພາກເໜືອ (2) ຈໍາກັດ ໄດ້ເຊັນສັນຍາສໍາປະທານຂຸດຄົ້ນ ແລະ ປຸງແຕ່ງແຮ່ຫາຍາກ (ແບບທົດ ລອງ) ຢູ່ເຂດບ້ານອຸໄທ, ເມືອງຫົວເມືອງ ແລະ ບ້ານສົບຊາຍ, ບ້ານທັບເຜິ້ງ, ເມືອງຊໍາເໜືອ, ແຂວງຫົວພັນ ກັບ ລັດຖະບານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ຄັ້ງວັນທີ 28 ມັງກອນ 2022 ໃນເນື້ອທີ່ 5 ກິໂລຕາແມັດ (500 ເຮັກຕາ), ອາຍຸສັນຍາ 3 ປີ ແລະ ໄດ້ມອບຄ່າຊື້ສິດສໍາປະທານໃຫ້ແກ່ລັດຖະບານ ເປັນຈໍວນເງິນ 66,260,000,000 ກີບ; ຫຼັງຈາກນັ້ນບໍລິສັດ ກໍໄດ້ຮັບໃບອະນຸ ຍາດລົງທຶນ ສະບັບເລກທີ 010/ກຜທ.ລທ3, ລົງວັນທີ 4 ກຸມ ພາ 2022, ໃບອະນຸຍາດຂຸດຄົ້ນບໍ່ແຮ່ (ແບບທົດລອງ) ສະບັບເລກທີ 6-22/ພບ.ກຄບ, ລົງວັນທີ 01 ມີນາ 2023.
ພາຍຫຼັງໄດ້ຮັບອະນຸຍາດແລ້ວບໍລິສັດກໍໄດ້ເລີ່ມວຽກງານບຸກເບີກເນື້ອທີ່ ເພື່ອກໍ່ ສ້າງໂຮງງານ ແລະ ກະກຽມພື້ນຖານໂຄ່ງລ່າງຮັບໃຊ້ວຽກງານຂຸດຄົ້ນ-ປຸງແຕ່ງແຮ່ທາດຫາຍາກ ຈົນຮອດຕົ້ນປີ 2023 ຈຶ່ງໄດ້ເລີ່ມຂຸດຄົ້ນ ແລະ ປຸງແຕ່ງ. ນັບແຕ່ ປີ 2023 ຈົນເຖິງປັດຈຸບັນ ບໍລິສັດສາມາດປຸງແຕ່ງແຮ່ທາດຫາຍາກໄດ້ທັງໝົດ 8,860 ໂຕນ ແລະ ສາມາດຈໍາໜ່າຍໄດ້ 7,500 ໂຕນ (ແຮ່ປຽກ 4,500 ໂຕນ ແລະ ແຮ່ອົບແຫ້ງ 3,000 ໂຕນ) ມູນຄ່າ 50,429,360 ໂດລາສະຫະລັດ ແລະ ມອບຄ່າຊັບພະຍາ ກອນໃຫ້ລັດຖະບານໄດ້ 10,085,872 ໂດລາສະຫະລັດ. ສໍາລັບປີ 2024 ບໍລິສັດຍັງບໍ່ທັນໄດ້ສະເໜີແຜນຈໍາໜ່າຍເທື່ອ.
ພາຍຫຼັງດໍາເນີນວຽກງານຂຸດຄົ້ນ-ປຸງແຕ່ງ ແຮ່ທາດຫາຍາກ ມາໄດ້ 1 ປີ. ໃນຄ່ຳຄືນວັນທີ 21 ຕໍ່ໃສ່ວັນທີ 22 ກຸມພາ 2024 ຜ່ານມາ ໄດ້ເກີດເຫດການອ່າງເກັບນໍ້າໝູນວຽນຂອງບໍລິສັດ ລາວ-ຈີນ ພັດທະນາແຮ່ທາດຫາຍາກ ພາກເໜືອ (2) ຈໍາກັດ ຢູ່ແຂວງຫົວພັນ ແຕກຫັກ ແລະ ມີຕະກອນດິນຈໍານວນຫຼາຍໄຫຼລົງສູ່ຫ້ວຍຕະບູນ ແລ້ວໄຫຼປ່ອງໃສ່ນ້ຳຫ້ວຍມັນ ຊຶ່ງເປັນຫ້ວຍນໍ້າສາຂາຂອງນໍ້າແວ່ນ ເຮັດໃຫ້ມີປາຕາຍຈໍານວນໜຶ່ງ.
ພາຍຫຼັງເກີດເຫດ, ອົງການປົກຄອງແຂວງຫົວພັນແຕ່ລະຂັ້ນ ແລະ ບັນດາກະຊວງ-ຂະແໜງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ຕິດຕາມຢ່າງໃກ້ສິດ ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາດັ່ງກ່າວໂດຍໄວ ຄື: ໂດຍໄດ້ສົ່ງວິຊາການພາກລັດທີ່ປະຈໍາຢູ່ສະໜາມເພື່ອຮ່ວມກັບ ຄະນະກຸ່ມແວ່ນ ແລະ ບ້ານໄກ້ຄຽງ ລົງກວດກາຕາມສາຍຫ້ວຍດັ່ງກ່າວ ໂດຍເລີ່ມຈາກເຂດຊົນລະປະທານ ບ້ານເມືອງແວ່ນ ຫາ ສາຍນ້ຳຫ້ວຍມັນ ໄລຍະທາງປະ ມານ 6 ກິໂລແມັດ ແລະ ໄດ້ຍ່າງເລາະກວດກາຂຶ້ນຕາມສາຍນ້ຳຫ້ວຍມັນ ຈາກຈຸດທີ່ໄຫຼມາປ່ອງໃສ່ສາຍນໍ້າແວ່ນ ປະມານ 100 ແມັດ ໄດ້ພົບເຫັນປານ້ອຍຕາຍຕາມສາຍນ້ຳຫ້ວຍມັນ ຈໍານວນໜຶ່ງ (ເກັບທ້ອນໄດ້ປະມານ 2 ກິໂລ).
ໃນວັນທີ 1 ມີນາ 2024 ຄະນະວິຊາຂອງກົມຄຸ້ມຄອງບໍ່ແຮ່, ກະຊວງພະລັງງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່ ໄດ້ສົມທົບກັບຂະແໜງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ເພື່ອລົງກວດກາຕົວຈິງເຫັນວ່າ: ມີມູນຄວາມຈິງແທ້ຕາມການລາຍງານຂອງພະແນກການກ່ຽວຂ້ອງຂອງແຂວງ ແລະ ຕາມທີ່ມີຂ່າວປະກົດຢູ່ສື່ສັງຄົມອອນລາຍ. ສາເຫດເກີດຈາກອ່າງເກັບນໍ້າໝູນ ວຽນຂອງໂຄງການ ທີ່ກໍ່ສ້າງດ້ວຍດິນໜຽວອັດແໜ້ນຂະໜາດ ກວ້າງ 12 ແມັດ, ຍາວ 40 ແມັດ ແລະ ເລິກປະ ມານ 6 ແມັດ ແຕກຫັກ ເຮັດໃຫ້ນໍ້າທີ່ເກັບຢູ່ໃນອ່າງ 200 ກວ່າແມັດກ້ອນ ແລະ ຕະກອນດິນ 100 ກວ່າແມັດກ້ອນໄຫຼລົງຕາມສາຍຫ້ວຍນໍ້າຕະບູນ ໄຫຼປ່ອງໃສ່ຫ້ວຍມັນ ແລ້ວໄຫຼໃສ່ນໍ້າແວ່ນ ເຮັດໃຫ້ມີຜົນກະທົບຕໍ່ສັດນໍ້າ ແລະ ເນື້ອທີ່ທໍາການຜະລິດຂອງປະ ຊາຊົນຈໍານວນໜຶ່ງ, ເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນບໍ່ກ້ານໍາໃຊ້ນໍ້າເຂົ້າໃນການດໍາລົງຊີວິດ ແລະ ຜະລິດກະສິກຳ.
ຄະນະທີມງານກວດກາຈຶ່ງໄດ້ເກັບຕົວຢ່າງນໍ້າຈໍານວນ 3 ຈຸດ ຄື: ຈຸດກ້ອງອ່າງເກັບນໍ້າໝູນວຽນ (ຍອດຫ້ວຍຕະບູນ), ຈຸດຫ້ວຍມັນ ແລະ ຈຸດນໍ້າແວ່ນ ໄປວິໄຈຄຸນນະພາບ ຢູ່ຫ້ອງທົດລອງສິ່ງແວດ ລ້ອມຂອງສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ, ຊຶ່ງເປັນຫ້ອງວິໄຈທີ່ທັນສະໄໝ ແລະ ໄດ້ຮັບການຢັ້ງຢືນດ້ານມາດຕະຖານສິ່ງແວດລ້ອມສາກົນ ເຫັນວ່າບໍ່ພົບຄ່າໂລຫະໜັກເກີນມາດຕະຖານສິ່ງແວດລ້ອມກຳນົດ, ແຕ່ພົບວ່າຄ່າອົກຊີເຈນໃນນ້ຳມີອັດຕາຕ່ຳ ແລະ ຄ່າຊັນເຟດ ໃນນໍ້າຂ້ອນຂ້າງສູງ.
ທ່ານ ບຸນຍົງ ສີດາວົງ ໃຫ້ຮູ້ຕື່ມວ່າ: ໃນການແກ້ໄຂບັນຫາຜົນກະທົບເບື້ອງຕົ້ນ ບໍລິສັດໄດ້ຖົມອ່າງເກັບນໍ້າໝູນວຽນທີ່ມີການແຕກຫັກ ແລະ ໄດ້ຊົດເຊີຍແນວພັນປາໃຫ້ບ້ານທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ຄື: ມອບພັນປາໃຫ້ ບ້ານຫົວພູ ແລະ ບ້ານນາຄູນ ຈໍານວນ 400 ກິໂລ ມູນຄ່າ 40,000,000 ກີບ ເພື່ອນໍາໄປປ່ອຍຄືນສູ່ທໍາມະຊາດ. ຈາກນັ້ນ ໃນວັນທີ 6 ມີນາ 2024 ຫ້ອງການກະຊວງພະລັງງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່ ໄດ້ອອກໜັງສືແຈ້ງການ ສະບັບເລກທີ 919/ພບ.ຫກ, ລົງວັນທີ 6 ມີນາ 2024 ໃຫ້ ບໍລິສັດ ລາວ-ຈີນ ພັດທະນາແຮ່ຫາຍາກພາກເໜືອ 2 ຈໍາກັດ ໂຈະຊົ່ວ ຄາວການຈັດຕັ້ງປະຕິ ບັດວຽກງານຂຸດຄົ້ນ-ປຸງແຕ່ງແຮ່ທາດຫາຍາກ ເພື່ອໃຫ້ບໍລິສັດໄດ້ປັບປຸງແກ້ໄຂຂໍ້ບົກຜ່ອງ ແລະ ດໍາເນີນ ການຊົດເຊີຍຜົນກະທົບທີ່ເກີດຂຶ້ນໃຫ້ສໍາເລັດໂດຍໄວ.
ຮັກສາການແທນຫົວໜ້າກົມຄຸ້ມຄອງບໍ່ແຮ່ ຢືນຢັນຕື່ມວ່າ: ມາຮອດປັດຈຸບັນ, ສະພາບຄວາມກັງວົນຂອງພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນແມ່ນຖືກແກ້ໄຂໃນລະດັບດີ, ສາມາດສືບຕໍ່ດຳເນີນການປູກຝັງ ລ້ຽງສັດ ໄດ້ຕາມປົກກະຕິ. ເບື້ອງບໍລິສັດກໍ່ໄດ້ອົາໃຈໃສ່ປັບປຸງບັນດາຈຸດບົກຜ່ອງຕ່າງໆ ຕາມຄຳແນະນຳຂອງຄະນະວິຊາການ ຕາມບົດບັນທຶກທີ່ໄດ້ເຊັນຮັບຮອງຮ່ວມກັນ ໂດຍສະເພາະສຳຄັນ ແມ່ນຈຸດເກີດເຫດເບື້ອງຕົ້ນ ແລະ ຈຸດລະບາຍນ້ຳ ຂອງທ້າຍອ່າງເກັບນ້ຳທີ 7 ເພື່ອສ້າງໃຫ້ເປັນລະບົບປິດ ໝາຍວ່າບໍ່ໃຫ້ນ້ຳຈາກໂຄງການໄຫຼອອກສູ່ທຳມະຊາດ ຫຼື ໃນກໍລະນີຈຳເປັນ ແມ່ນຕ້ອງເຮັດການບຳບັດໃຫ້ໄດ້ຄ່າມາດ ຕະຖານມີຄວາມປອດໄພ ໂດຍໄດ້ຮັບການຢັ້ງຢືນຈາກພາກ ສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງລັດເສຍກ່ອນ ຈຶ່ງສາດມາລະບາຍອອກສູ່ທຳມະຊາດໄດ້.
ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ ບໍລິສັດຍັງຈະໄດ້ສືບຕໍ່ຊົດເຊີຍຜົນກະທົບທີ່ເກີດຂຶ້ນ ໂດຍການສົມ ທົບກັບອົງ ການປົກຄອງແຂວງ, ເມືອງ, ບ້ານ ໃນການເກັບກໍາຂໍ້ມູນໃຫ້ລະອຽດຊັດ ເຈນ ເພື່ອກຳນົດມູນ ຄ່າການຊົດເຊີຍໃຫ້ສົມເຫດສົມຜົນ ແລະ ສອດຄ່ອງກັບຕົວຈິງ; ລວມທັງຮ່ວມກັນຄົ້ນຄວ້າພິຈາລະນາສ້າງໂຄງການພັດທະນາທ້ອງຖິ່ນ ເຮັດແນວໃດໃຫ້ໂຄງການພັດທະນາບໍ່ແຮ່ເວົ້າລວມ ແລະ ເວົ້າສະເພາະໂຄງການຂຸດຄົ້ນ ແລະ ປຸງແຕ່ງແຮ່ຫາຍາກຖືກດຳເນີນໄປສອດຄ່ອງກັບນະໂຍບາຍພັດທະນາບໍ່ແຮ່ແບບຍືນຍົງ – ສີ ຂຽວ ທີ່ພັກ-ລັດຖະບານວາງອອກ.
ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ສໍາລັບບໍລິສັດ ລາວ-ຈີນ ພັດທະນາແຮ່ທາດຫາຍາກ ພາກເໜືອ (2) ຈໍາກັດ ຄາດວ່າຈະກັບມາດໍາເນີນການຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດຫາຍາກ ຄືນໃໝ່ໃນອີກບໍ່ດົນນີ້ ພາຍຫລັງແກ້ໄຂຂໍ້ບົກພ່ອງຕ່າງໆ, ລວມເຖີງການຊົດເຊີຍຜົນເສຍຫາຍຂອງປະ ຊາຊົນສໍາເລັດຮຽບຮ້ອຍແລ້ວ.
