ຂ່າວຫຼອກລວງແມ່ນຂ່າວທີ່ປະກອບດ້ວຍຂໍ້ມູນທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງ ແລະ ບໍ່ມີມູນຄວາມຈີງປະກອບມີການສົ່ງຕໍ່ຄວາມຮຸນແຮງຂອງໂຄງສ້າງ ເຮັດໃຫ້ເກີດການລ່ວງລະເມີດທາງອິນເຕີເນັດ ເປັນເຄື່ອງມືທາງດ້ານການເມືອງ ການສ້າງຄຳເວົ້າທີ່ກຽດຊັງ, ສຽດສີ ພ້ອມທັງໂຄສະນາເກີນຂອບເຂດ ສົ່ງຕໍ່ຄວາມເຊື່ອທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງ ຈຳນວນຂໍ້ມູນທີ່ມະຫາສານທີ່ເກີດຂື້ນໃນທຸກໆ ວິນາທີ ປະກົດການຂ່າວທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງຫຼອກລວງ ແລະ ເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງການເຜີຍແຜ່ຂ່າວປອມໂດຍທີ່ບໍ່ຮູ້ຕົວ.
ມື້ນີ້ມີ 10 ຂໍ້ມາແນະນຳກ່ຽວກັບການແຈ້ງຂ່າວປອມ ດັ່ງນີ້:
- ຫົວຂໍ້ເລື່ອງຂ່າວປອມມັກຈະມີຫົວຂໍ້ຂ່າວທີ່ດຶງດູດຄວາມສົນໃຈໂດຍໂຕພິມໃຫຍ່ ແລະ ເຄື່ອງໝາຍອື່ນໆ…
- ໃຫ້ສັງເກດ URL ຖ້າ URL ຫຼອກລວງ ຫຼື ມີລັກສະນະຄ້າຍຄືອາດຈະເປັນເຄື່ອງໝາຍຂອງຂ່າວປອມ ຫລາຍໆ ເວັບໄຊຂ່າວປອມມັກຈະປ່ຽນ URL ເລັກໜ້ອຍ ເພື່ອຮຽນແບບແຫຼ່ງຂ່າວທີ່ແທ້ຈິງ.
- ສັງເກດຂໍ້ມູນທີ່ມາໃຫ້ແນ່ໃຈວ່າ: ບົດຂຽນຂ່າວໄດ້ຖືກຂຽນໂດຍແຫຼ່ງທີ່ໜ້າເຊື່ອຖື ແລະ ຖືກຕ້ອງບໍ່? ຖ້າຫາກຂໍ້ມູນມາຈາກອົງການທີ່ບໍ່ລື້ງເຄີຍໃຫ້ກວດເບິ່ງ “ກ່ຽວກັບ” ເພື່ອຮຽນຮູ້ເພີ່ມເຕີມ.
- ຊອກຫາຮູບແບບທີ່ຜິດປົກກະຕິ ເພາະຫຼາຍເວັບໄຊມີຈໍານວນຂ່າວປອມຈໍານວນຫຼາຍ ມັກມີຄວາມຜິດພາດ ຫຼື ການຈັດວາງຜິດປົກກະຕິກະລຸນາອ່ານໃຫ້ລະອຽດຖ້າທ່ານເຫັນສັນຍານເຫຼົ່ານີ້.
- ການພິຈາລະນາຮູບພາບຂ່າວປອມມັກຈະມີຮູບພາບ ຫຼື ວິດີໂອທີ່ບໍ່ແມ່ນຄວາມຈິງ ບາງເທື່ອຮູບພາບຈະເປັນຈິງ ແຕ່ມັນບໍ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບສະພາບການຂອງເລື່ອງລາວ ທ່ານສາມາດຄົ້ນຫາເພື່ອກວດສອບວ່າຮູບພາບເຫຼົ່ານັ້ນມາຈາກໃສ.
- ກວດເບີ່ງວັນທີ ເລື່ອງຂ່າວປອມອາດມີເຫດການທີ່ບໍ່ສົມເຫດສົມຜົນ ຫຼືຶ ມີການປ່ຽນແປງວັນທີຂອງເຫດການໄດ້.
- ກວດເບີ່ງຫຼັກຖານ ກວດເບິ່ງແຫຼ່ງຂໍ້ມູນຂອງຜູ້ຂຽນເພື່ອຢັ້ງຢືນວ່າມັນຖືກຕ້ອງ ຖ້າຫາກບໍ່ມີຫຼັກຖານ ຫຼື ຄວາມໜ້າເຊື່ອຖືຂອງຂ່າວອາດຈະລະບຸວ່າຂ່າວດັ່ງກ່າວເປັນຂ່າວປອມໄດ້.
- ເບິ່ງບົດລາຍງານອື່ນໆ ຖ້າບໍ່ມີແຫຼ່ງຂໍ້ມູນມາຈາກໃສທີ່ລາຍງານເລື່ອງດຽວກັນ ອາດຈະສັງເກດໄດ້ວ່າຂ່າວດັ່ງກ່າວແມ່ນຂ່າວປອມ ຖ້າຫາກມີການລາຍງານຈາກຫຼາຍໆ ແຫຼ່ງຂ່າວອາດຈະເປັນຂ່າວຄວາມຈິງ.
- ເປັນເລື່ອງຕະຫຼົກບໍ່? ບາງເທື່ອຂ່າວປອມອາດຈະຫຍຸ້ງຍາກ ໃນການຈະແຍກອອກຈາກເລື່ອງຕະຫຼົກ ຫຼື ການຢອກ ຄວນກວດສອບເບິ່ງລາຍລະອຽດຂອງຂ່າວ.
- ບາງເລື່ອງອາດຈະມີຈຸດປະສົງໃຫ້ເປັນຂ່າວປອມ ຄວນຮອບຄອບໃນການວິເຄາະເລື່ອງຕ່າງໆ ໃຫ້ຄິດເລື່ອງທີ່ທ່ານອ່ານ ແລະ ພຽງແຕ່ແບ່ງປັນຂ່າວທີ່ທ່ານແນ່ໃຈວ່າເຊື່ອຖືໄດ້.
