ໃນວາລະດໍາເນີນກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນເທື່ອທີ 8 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ IX ວັນທີ 20 ພະຈິກ 2024, ທ່ານ ສຸວອນ ເລືອງບຸນມີ ຮອງປະທານສະພາ ແຫ່ງຊາດ ໄດ້ຕາງໜ້າຄະນະປະຈໍາສະພາແຫ່ງຊາດ ປະກອບຄໍາເຫັນຕໍ່ບົດລາຍງານຜົນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ໄລຍະແຕ່ເດືອນມັງກອນ ຫາເດືອນຕຸລາ 2024 ໂດຍທ່ານໄດ້ສະເໜີລັດ ຖະບານ ເພີ່ມທະວີຄວາມເອົາໃຈໃສ່ ປັບປຸງແກ້ໄຂດ້ານອ່ອນ ແລະ ຂໍ້ຄົງຄ້າງ ໃຫ້ດີຂຶ້ນ.
ສໍາລັບ ຂໍ້ຄົງຄ້າງທີ່ຕ້ອງສືບຕໍ່ປັບປຸງແກ້ໄຂໃຫ້ດີຂຶ້ນນັ້ນ, ຄະນະພັກ-ຄະນະນໍາບາງຂະແໜງການ ນັບທັງຢູ່ສູນກາງ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ ຍັງບໍ່ທັນ ໄດ້ຍົກສູງຄວາມຮັບຜິດຊອບໃນການນໍາພາ-ຊີ້ນໍາຢ່າງເອົາຈິງເອົາຈັງ ຕໍ່ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ, ຍັງຖືເປັນວຽກປົກກະຕິ, ບໍ່ທັນຖືເອົາເປັນສະໝາມຮົບທົ່ວປວງຊົນ ແລະ ເປັນມາດຕະຖານເງື່ອນໄຂໜຶ່ງ ເຂົ້າໃນການກໍ່ສ້າງຂະບວນການແຂ່ງ ຂັນຮັກຊາດ ແລະ ພັດທະນາ, ກໍ່ສ້າງໜ່ວຍພັກປອດໃສ, ເຂັ້ມແຂງ ແລະ ໜັກແໜ້ນ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ບໍ່ທັນໄດ້ມີປະສິດຜົນເທົ່າທີ່ຄວນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການສ້າງບ້ານ, ສໍານັກງານ, ອົງການ, ກົມກອງ, ສະຖາບັນການສຶກສາ, ໂຮງຮຽນ, ໂຮງໝໍ, ໂຮງງານ ແລະ ບັນດາຫົວໜ່ວຍການຜະລິດ-ທຸລະກິດ ປອດຢາເສບຕິດ ຍັງບໍ່ທັນບັນລຸຕາມຄາດໝາຍທີ່ວາງໄວ້ ໃນມະຕິ ເລກທີ 110/ສພຊ, ລົງວັນທີ 21/11/2023 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ມາຮອດປັດຈຸບັນ, ກໍຍັງເຫັນວ່າ ການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງສະຖາບັນຄອບຄົວ ແລະ ການຈັດຕັ້ງໃນສັງຄົມ ຕໍ່ການໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ ສ້າງຄວາມຮັບຮູ້ທາງດ້ານກົດໝາຍ ແລະ ຜົນຮ້າຍ ຂອງຢາເສບຕິດ ຍັງມີໜ້ອຍ, ບໍ່ທັນເປັນຂະບວນການຢ່າງກ້ວາງຂວາງ, ສ່ວນຫລາຍປ່ອຍໃຫ້ແຕ່ເຈົ້າໜາທີ່ ປກສ ເປັນຜູ້ເຮັດ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ສະຕິຄວາມຮັບຮູ້ທາງດ້ານກົດໝາຍ ແລະ ຄວາມເຂົ້າ ໃຈຕໍ່ຜົນຮ້າຍຂອງຢາເສບຕິດໃນທົ່ວສັງຄົມ ຍັງບໍ່ທັນສູງ ແລະ ບໍ່ທັນເລິກເຊິ່ງ, ມີບາງພາກສ່ວນ, ບາງຂະແໜງການບໍ່ໃຫ້ການຮ່ວມມືກັບເຈົ້າໜ້າທີ່, ຜູ້ປະກອບການຈຳ ນວນໜຶ່ງ ຍັງປ່ອຍປະລະເລີຍໃຫ້ມີການມົ້ວສຸມສິ່ງເສບຕິດ ຢູ່ສະຖານທີ່ຜິດກົດໝາຍ; ເຖິງແມ່ນວ່າ ລັດຖະບານ ໄດ້ມີການແຕ່ງຕັ້ງຄະນະກຳມະການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ລະດັບຊາດ ແລະ ລະດັບທ້ອງຖິ່ນຂຶ້ນຢ່າງຄົບຖ້ວນ ມີທຸກຂະແໜງການເຂົ້າຮ່ວມ, ແຕ່ເຫັນວ່າບາງຂະແໜງການ ຍັງບໍ່ທັນເຄື່ອນໄຫວຕາມພາລະບົດບາດຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນ, ຂອດປະສານງານແຕ່ລະຂັ້ນ, ແຕ່ລະຂະແໜງ ການຍັງບໍ່ທັນກົມກຽວກັນ, ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດບໍ່ທັນເປັນເອກະພາບ ແລະ ການສ່ອງແສງລາຍງານຂອງຂະແໜງການ ຕາມຂັ້ນຕອນທີ່ກຳນົດໄວ້ບໍ່ເປັນປົກກະຕິ, ຍັງຂາດຕົວເລກ, ຂໍ້ມູນທີ່ລະອຽດຈະ ແຈ້ງ, ລາຍງານແບບລວມໆ ຍ້ອນຂາດການລົງຕິດຕາມກວດກາຢູ່ຮາກຖານຕົວຈິງ; ປະເພດສິ່ງເສບຕິດທີ່ເກີດຂຶ້ນໃໝ່ໃນປັດຈຸບັນ ເຫັນວ່າ ມີຫລາຍຊະນິດ ແຕ່ກົດໝາຍ ແລະ ນິຕິກຳໃຕ້ກົດໝາຍ ຍັງບໍ່ທັນກຳນົດອອກຢ່າງລະອຽດສະເພາະ, ຈະແຈ້ງ, ຮັດກຸມ ແລະ ບໍ່ທັນ ສອດຄ່ອງກັບສະພາບຄວາມເປັນຈິງ, ການປັບປຸງແກ້ໄຂບັນຫາດັ່ງກ່າວຍັງມີລັກສະນະແກ່ຍາວ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ຕໍ່ການດໍາເນີນຄະດີຕໍ່ຜູ້ກະທຳຜິດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຜູ້ຕ້ອງຫາ ກ່ຽວກັບສານເສບຕິດທີ່ເກີດຂຶ້ນໃໝ່; ຜ່ານມາເຖິງວ່າເຈົ້າໜ້າທີ່ ສາມາດມ້າງລາຍຄະດີຄ້າ-ຂາຍ, ຂົນສົ່ງຢາເສບຕິດໄດ້ຫລາຍຄະດີ, ສໍາຫລວດ ແລະ ທຳລາຍສວນປູກຝິ່ນໄດ້ຫລາຍເຮັກຕາ ແຕ່ບໍ່ທັນສາມາດມ້າງໄດ້ເປົ້າໝາຍທີ່ເປັນຫົວໂປ້ໂຕການ, ຜູ້ຢູ່ເບື້ອງຫລັງ ທີ່ເປັນຜູ້ສັ່ງການ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ບັນຫາຢາເສບຕິດ ຍັງສືບຕໍ່ມີການຄ້າ-ຂາຍ, ຂົນສົ່ງ, ເສບ ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ບໍ່ທັນມີທ່າທີວ່າຈະຫລຸດຜ່ອນລົງເທື່ອ.
ສໍາລັບ ກໍາລັງ ປກສ ໂດຍສະເພາະຢູ່ຂັ້ນທ້ອງຖິ່ນ, ຂັ້ນແຂວງ, ຂັ້ນເມືອງ ເຖິງວ່າໄດ້ມີການປັບປຸງກົງຈັກການຈັດຕັ້ງ, ບຸກຄະລາກອນຈໍານວນຫນຶ່ງແລ້ວກໍຕາມ ແຕ່ຂາດການຝຶກອົບຮົມ ຢ່າງເປັນລະບົບ, ຕໍ່ເນື່ອງ ເຮັດໃຫ້ຄວາມຮັບຮູ້, ຄວາມເຂົ້າໃຈ, ຄວາມສາມາດ ຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ ຍັງຈຳກັດ; ການ ດໍາເນີນຄະດີຍັງຊັກຊ້າ, ບາງແຂວງຍັງມີຫລາຍຄະດີ ຍັງຄ້າງຢູ່ໃນໄລຍະການສືບສວນ-ສອບສວນ ຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່, ຍ້ອນຂໍ້ມູນ, ຫລັກຖານ ບໍ່ພຽງພໍ ແລະ ຕອບສະໜອງຊັກຊ້າ ເຮັດໃຫ້ການກັກຂັງພາງ ຜູ້ຕ້ອງຫາ ເກີນຂອບເຂດທີ່ກຳນົດໄວ້ ໃນກົດໝາຍ; ສະຖານທີ່ຄຸມຂັງ, ດັດສ້າງ ຢູ່ຂັ້ນແຂວງ, ຂັ້ນເມືອງ ຫລາຍບ່ອນຍັງຄັບແຄບ, ແອອັດ, ອັດຕາກິນບໍ່ພຽງພໍ, ສະຖານທີ່ຝຶກວິຊາອາຊີບ ຍັງມີຈຳກັດ; ຜູ້ຕ້ອງຫາ ຫລື ນັກໂທດ ເຈັບປ່ວຍ ຍັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ບໍ່ມີໂຮງໝໍປິ່ນປົວສະເພາະ, ຂາດງົບປະມານ ແລະ ຢາປິ່ນປົວພະຍາດ; ສູນບຳບັດ, ປິ່ນປົວ ຜູ້ຕິດຢາເສບຕິດ ຍັງບໍ່ພຽງພໍ ແລະ ປະສິດທິຜົນກໍຍັງບໍ່ສູງ.
ໃນການສະຫນອງດ້ານງົບປະມານ, ວັດຖຸອຸປະກອນ, ພາຫະນະທີ່ຈຳເປັນ ເພື່ອຮັບໃຊ້ໃຫ້ ແກ່ການຈັດຕັ້ງຜັນຂະຫຍາຍວາລະແຫ່ງຊາດ ຍັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ກອງທຶນຮັບໃຊ້ການແກ້ໄຂຢາເສບຕິດ ຢູ່ຂັ້ນແຂວງຍັງມີຈຳກັດ, ຢູ່ຂັ້ນເມືອງ ແລະ ຂັ້ນບ້ານ ເຫັນວ່າຍັງບໍ່ທັນມີຂໍ້ກຳນົດການນໍາໃຊ້ກອງທຶນດັ່ງກ່າວ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຂັ້ນເມືອງ ແລະ ຂັ້ນບ້ານ ບໍ່ທັນສາມາດເຂົ້າເຖິງກອງ ທຶນດັ່ງກ່າວໄດ້; ການຮ່ວມມືໃນການສະກັດກັ້ນ, ຕ້ານການຂົນສົ່ງ, ຄ້າ-ຂາຍຢາເສບຕິດ ກັບຕ່າງປະເທດ ໂດຍສະເພາະບັນດາປະ ເທດໃກ້ຄຽງ ທີ່ມີຊາຍແດນຕິດກັບປະເທດເຮົາ ຍັງເຮັດບໍ່ທັນໄດ້ດີເທົ່າທີ່ຄວນ, ຍັງເກີດມີປະກົດການລັກລອບຂົນສົ່ງ, ຄ້າ-ຂາຍ ຢາເສບຕິດຢູ່ຕາມຊາຍແດນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ.
