ກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ເທື່ອທີ 5 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດຊຸດທີ 9 ວັນທີ 27 ມິຖຸນາ 2023 ໄດ້ດໍາເນີນ ພາຍໃຕ້ການເປັນປະທານຂອງທ່ານ ໄຊສົມພອນ ພົມວິຫານ ປະທານສະພາແຫ່ງຊາດ.ສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ຈາກເຂດເລືອກຕັ້ງຕ່າງໆ ສຸມໃສ່ປະກອບຄຳເຫັນຕໍ່ບົດລາາຍງານຂອງລັດຖະບານກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, 6 ເດືອນຕົ້ນປີ ແລະ ແຜນການ 6 ເດືອນທ້າຍປີ 2023 ແລະບັນຫາອື່ນໆ
ທ່ານແດງ ປະທຸມທອງ ສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ເຂດເລືອກຕັ້ງທີ 18 ແຂວງໄຊສົມບູນ ໄດ້ປະກອບຄໍາຄິດຄໍາເຫັນບາງຕອນຕໍ່ກອງປະຊຸມວ່າ: ຜ່ານການຕິດຕາມການເຄື່ອນໄຫວ ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຂອງລັດຖະບານ ໂດຍຜ່ານຈາກອົງການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ ເຫັນວ່າຫລາຍໜ້າວຽກທີ່ຖືກຮັບຮອງເປັນມະຕິໃນກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນເທື່ອທີ 4 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ໄດ້ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຢູ່ໃນສະພາບ ແລະ ເງື່ອນໄຂມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກແລະທ້າທາຍຈາກສະພາບ ພາຍນອກ ແລະ ພາຍໃນປະເທດຂອງພວກເຮົາ, ແຕ່ເຫັນໄດ້ວ່າລັດຖະບານໄດ້ມີຄວາມພະຍາຍາມຈັດຕັ້ງປະຕິບັດດັ່ງບົດລາຍງານ ທີ່ໄດ້ຍົກຂຶ້ນທັງໝົດນັ້ນໄດ້ປະກອບສ່ວນອັນສຳຄັນ ເຮັດໃຫ້ສາມາດປະຄັບປະຄອງເສດຖະກິດຂອງຊາດ ບໍ່ໃຫ້ຕົກເຂົ້າສູ່ວິກິດການທີ່ໜັກໜ່ວງ ສັງຄົມຍັງສືບຕໍ່ມີຄວາມສະຫງົບ ແລະ ມີຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍໂດຍພື້ນຖານ. ສຳລັບວິທີການແກ້ໄຂໃນ 6 ເດືອນທ້າຍປີ ທີ່ລັດຖະບານໄດ້ຍົກຂຶ້ນນັ້ນ ຄະນະສະມາຊິກແຫ່ງຊາດ ປະຈຳເຂດເລືອກຕັ້ງທີ 18 ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ເຫັນດີເປັນເອກະພາບ ແຕ່ຂໍໃຫ້ລັດຖະບານໄດ້ເຮັດແທ້ທຳຈິງ, ເຂັ້ມງວດເຮັດຕາມລະບຽບກົດໝາຍແທ້ໆ.
ຜ່ານການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຕາມພາລະບົດບາດ ແລະການຕິດຕາມກວດກາຂອງຄະນະສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ໃນໄລຍະ 6 ເດືອນຕົ້ນປີທີ່ຜ່ານມານີ້ ເຫັນວ່າຍັງມີບັນຫາຄົງຄ້າງຫຍໍ້ທໍ້ຈຳນວນໜຶ່ງຢາກສະເໜີສ່ອງແສງໃຫ້ທາງລັດຖະບານໄດ້ຮັບຊາບ ເພື່ອສືບຕໍ່ແກ້ໄຂ ແລະຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໃນ 6 ເດືອນທ້າຍປີນີ້, ຈຸດທີ 1 ໃນຂົງເຂດຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ໃນ 6 ເດືອນຕົ້ນປີ 2023 ຢູ່ເຂດທີ 18 ນີ້ ເຫັນວ່າ ມີສະພາບການບຸກລຸກຖາງປ່າ, ຈູດປ່າ ຫລາຍກ່ວາທຸກປີທີ່ຜ່ານມາ ໂດຍສະເພາະແມ່ນ 3 ປະເພດປ່າ, ແຂວງໄຊສົມບູນ ມີ 98 ບ້ານ, ມີ 56 ບ້ານ ໄປບຸກລຸກປ່າ ມີ 1.202 ຄອບຄົວ, ປ່າຖືກທຳລາຍ 3.68,11 ເຮັກຕາ, ມີຜົນກະທົບຕໍ່ບັນຫາເຂື່ອນທີ່ກຳລັງສ້າງ ໂດຍສະເພາະເຂື່ອນທີ່ກຳລັງສ້າງນີ້ ຈະມີຫລາຍບັນຫາ ເພາະຈະບໍ່ມີນໍ້າ ອັນນີ້ເປັນບັນຫາສຳລັບພວກເຮົາ. ອີກບັນຫາໜຶ່ງຍ້ອນບັນຫາເງິນເຟີ້ ເງິນກີບອ່ອນຄ່າ ການຄຸ້ມຄອງລາຄາສິນຄ້າອຸປະໂພກບໍລິໂພກບໍ່ທັນດີເທົ່າທີ່ຄວນ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ມີຜົນກະທົບຕໍ່ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນ ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງຫັນໄປຫາແຫລ່ງລາຍຮັບ ເພື່ອປັບປຸງຊີວິດການເປັນຢູ່ ໂດຍສະເພາະແມ່ນໄປບຸກລຸກປ່າເພື່ອປູກມັນຕົ້ນ ອັນນີ້ແມ່ນເປັນບັນຫາຫລາຍ, ຈຸດທີ 2 ການທົດລອງຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດ ສາມາດສ້າງລາຍຮັບເຂົ້າງົບປະມານຫລາຍສົມຄວນ, ແຕ່ການລົງຕິດຕາມກວດກາຕົວຈິງ ຍັງສັງເກດເຫັນວ່າ ການຄຸ້ມຄອງ ການຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດ ບໍ່ທັນດີ ມີທັງການສຳຫລວດ ແລະ ຂຸດຄົ້ນໄປພ້ອມໆກັນ ຫລາຍບໍລິສັດບໍ່ທັນມີບົດສຶກສາຄວາມເປັນໄປໄດ້ ທາງດ້ານເສດຖະກິດ ເຕັກນິກ ແລະ ບົດປະເມີນຜົນກະທົບ ຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ສັງຄົມ ແລະ ຕໍ່ທຳມະຊາດ, ສ້າງຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນການຄຸ້ມຄອງຕິດຕາມ ບັນຫາການກວດກາຄຸນນະພາບ ຄວາມເຂັ້ມຂຸ້ນຂອງແຮ່ ບໍ່ມີພະນັກງານຂອງລັດ ມີແຕ່ຝ່າຍບໍລິສັດເອງ, ຄວາມເຂັ້ມຂຸ້ນແຕ່ 61,9 % ລົງມາແມ່ນໄດ້ເສຍພັນທະ 30 ໂດລາ ຕໍ່ໂຕນ, 62 % ຂຶ້ນໄປແມ່ນ 40 ໂດລາ ຕໍ່ໂຕນ, ນີ້ກໍ່ເປັນບັນຫາບໍ່ຈະແຈ້ງຊິງສັ່ງນໍ້າໜັກ ແລະຜູ້ຄວບຄຸມສັ່ງນໍ້າໜັກແຮ່ ບໍ່ເປັນຂອງລັດ ເປັນບັນຫາໃຫ້ນໍ້າໜັກເກີນ ຕາມການຕິດຕາມກວດກາ ແລະ ການປະຕິບັດຕາມຂໍ້ກຳນົດຂອງກະຊວງໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ ສຳລັບລົດສິບລໍ້ໃຫ້ບັນທຸກນໍ້າໜັກບໍ່ໃຫ້ເກີນ 23,2 ໂຕນ, ແຕ່ຜ່ານການຕິດຕາມກວດກາຕົວຈິງຍັງເຫັນວ່າບັນທຸກຮອດ 56,7 ໂຕນ ນີ້ເປັນບັນຫາທີ່ເຮັດໃຫ້ທາງເປ່ເພ ແລະ ພ້ອມກັນນັ້ນປະລິມານຂອງແຮ່ທີ່ສົ່ງອອກກໍ່ບໍ່ຈະແຈ້ງ, ບໍລິສັດຂຸດຄົ້ນທີ່ອອກຊື່ຄົນລາວ ແຕ່ຜູ້ເຮັດຕົວຈິງບໍ່ແມ່່ນຄົນລາວ ອາດຈະແມ່ນຫຸ້ນສ່ວນ ຫລືວ່າ ວ່າຈ້າງມາຂຸດຄົ້ນ ນີ້ກໍ່ເປັນບັນຫາໜຶ່ງທີ່ບໍ່ທັນໄດ້ເບິ່ງເລິກເຊິ່ງ ພາໃຫ້ປະເທດຊາດເສຍລາຍຮັບ, ຈາກນັ້ນແມ່ນການສ້າງແລວທາງເຂົ້າໄປຫາເຂດຂຸດຄົ້ນ ແລະບໍລິເວນຂຸດຄົ້ນ ພາໃຫ້ເກີດຜົນເສຍຫາຍຕໍ່ປ່າໄມ້ ສະເພາະເຂດເມືອງລ່ອງແຈ້ງ ເມືອງດຽວມີຜົນກະທົບຕໍ່ປ່າໄມ້ ໃນເນື້ອທີ່ 1.596 ເຮັກຕາ ຄາດຄະເນ ມີບໍລິມາດໄມ້ທີ່ເສຍຫາຍທັງໝົດ 16.396 ແມັດກ້ອນ, ຈາກນັ້ນຍັງມີຜົນກະທົບຕໍ່ດິນນາ, ດິນສວນ, ກະທົບຕໍ່ສາຍນໍ້າຕ່າງໆ ກະທົບຕໍ່ປ່າສັກສິດ ແລະອື່ນໆ.
ອີກບັນຫາໜຶ່ງເຫັນວ່າ ພວກເຮົາຄວນໄດ້ລາຍຮັບຈາກການຂຸດຄົ້ນແຮ່ນີ້ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການສະໜອງກະແສໄຟຟ້າ ແຕ່ຢູ່ໃນນັ້ນກະແສໄຟຟ້າບໍ່ພຽງພໍ. ຈຸດທີ 3 ໃນຂົງເຂດການສຶກສາ ຢູ່ແຂວງໄຊສົມບູນແມ່ນ ມີຄູອາສາສະໝັກທີ່ເຮັດໜ້າທີ່ສິດສອນ ຢູ່ຊົນນະບົດ 300ກ່ວາຄົນ ແຕ່ຍ້ອນບັນຫາຊີວິດການເປັນຢູ່ ແລະບໍ່ໄດ້ຮັບໂຄຕາ ດຽວນີ້ຄູອາສາສະໝັກລາອອກໄປ 100ກ່ວາຄົນ ອັນນີ້ຈະເປັນຜົນກະທົບຕໍ່ການຮຽນ ການສອນ ໃນແຕ່ລະຊັ້ນຮຽນ, ອີກບັນຫາໜຶ່ງ ແມ່ນບັນຫາເລື່ອງນໍ້າຢູ່ໃນໂຮງຮຽນ ຜ່ານການໄປຕິດຕາມກວດກາເຫັນວ່າ ໃນຈຳນວນໂຮງຮຽນທັງໝົດຢູ່ ແຂວງໄຊສົມບູນ 157 ແຫ່ງ ມີໂຮງຮຽນຫລາຍກ່ວາເຄິ່ງໜຶ່ງ ບໍ່ມີນໍ້າໃຊ້ ເປັນບັນຫາກະທົບຕໍ່ຄູອາຈານ ແລະນັກຮຽນ ເວລາເຮັດໜ້າທີ່ການຮຽນການສອນຢູ່ໃນໂຮງຮຽນ. ຈຸດທີ 4 ແມ່ນການອອກໃບຕາດິນ ເພາະການອອກໃບຕາດິນຈະຊ່ວຍໃຫ້ສະກັດກັ້ນການລັກລອບເອົາດິນຂອງລັດ ແລະເປັນການນຳເອົາງົບປະມານ ເຂົ້າມາສູ່ງົບປະມານຂອງລັດໄດ້ຫລາຍ ແຕ່ຢູ່ໃນແຂວງໄຊສົມບູນ ຕາມຄາດໝາຍປີ 2023 ແມ່ນ 15.576 ຕອນ ປະຕິບັດ 6 ເດືອນຜ່ານມາໄດ້ແຕ່ 4.263 ຕອນ, ເນື່ອງຈາກວ່າ ຂາດພະນັກງານ, ສຸດທ້າຍແມ່ນ ບັນຫາພື້ນຖານໂຄງລ່າງກ່ຽວກັບການທ່ອງທ່ຽວ ເພາະການທ່ອງທ່ຽວສາມາດສ້າງລາຍຮັບໄດ້ຫລາຍ ເປັນຕົ້ນແມ່ນ 5 ປັດໃຈທີ່ພາໃຫ້ເກີດການທ່ອງທ່ຽວ.